Mâtürîdî'nin İbn Abbas Rivayetlerine Yaklaşımı

Çalışmada İslam tefsir geleneğinin erken dönem müfessirlerinden biri olan Mâtürîdî’nin (ö.333/944) İbn Abbas (ö. 68/687-688) rivayetlerine yaklaşımı incelenmektedir. Bilindiği üzere onun kaleme aldığı Te’vîlâtü’l-Kur’an, dirayet ağırlıklıdır. Ancak eserdeki içerikli yorumları rivayetten yoksun değildir. Zira tefsirinde az da olsa Hz. Peygambere isnad edilen rivayetlere, bolca sahabe ve tabiine ait rivayetlere rastlanır. Sahabe nesli içerisinde tefsirde ilk sırada yer alan Abbas, Te’vîlâtü’l-Kur’an’da rivayet sayısı bakımından sırayı korumaktadır. Tespitimize göre bu eserde Abbas’a 579 vardır. Bu sayıyla arasında almaktadır. Abbas’ın önemi aslında almasıyla ilgili Mâtürîdî’ye genelde sahabenin, özelde ayrı bir o, tefsiri sahabeye özgü olarak görmektedir. Mâtürîdî, te’vil ayrımı yapmakta, tefsirin te’vilin ise alimlere olduğunu söylemektedir. Onun çalışmada Te’vîlâtü’l-Kur’an’daki üzerinden Çalışma iki kısımdan oluşmaktadır. İlk kısımda Mâtürîdî tefsirindeki rivayetleri biçim içerik açısından tanıtılmaktadır. Rivayetlerin uzun veya kısa oluşu, ayet içerip içermemesi, senedde her zaman sözün sahibi değil, Peygamberin sözünü aktaran alması ona rivayetlerin biçimsel yönü görülebilir. görünümü de bağlamda ele alınabilir. hususta önce için hem ifadesini kullandığını belirtmeliyiz. O tefsirinin genelinde sadece sözü söyleyenin ismini zikrederek senedin geriye kalan kısmını hazfettiği alış biçimi üzerinde durma imkânı yoktur. Rivayetin metin bazen olduğu gibi alıntılamakta özetlemekte başkasına zikrettikten sonra sözün, aktardığı söze benzediğini söylemekle yetinmektedir. içeriğine gelince rivayetler, hurûf-ı mukattaa, sebeb-i nüzul, kıraat, nesh Kur’an ilimleri, kelime açıklamaları, şeklinde sınıflandırılabilir. ayetin kesitini bütününü yorumlamakta, yorumlarını nüzul dönemi sonrası olaylar ile ilişkilendirebilmektedir. Çalışmanın kısmı çerçevededir. İkinci rivayetlerini ayeti yorumlamada kullanışı alınmaktadır. Te’vîlâtü’l-Kur’an’a açıdan bakıldığında farklı tavırlar sergilediği rahatlıkla âyetin yorumu görüşünü benimsemekte, kendi görüşüne dayanak etmekte, başka zikretmeksizin rivayetiyle yetinmekte, rivayetini diğer rivayetler içerisine almakta ancak bunlara ilişkin değerlendirme yapmamaktadır. Bunun yanı sıra o tefsirini tercih etmemekte hatta eleştirmektedir. yaptığı gereksiz gördüğü yerler bulunmaktadır.